De laatste zondag van oktober komt er aan. En dat betekent ‘Wintertijd’, dus de klokken moeten weer worden verzet! Maar hoe zat het ook al weer? Moeten de klokken nu vooruit of achteruit? Er zal vast wel een ezelsbruggetje voor zijn. 

In de top40 heeft nooit een nummer gestaan met de titel ‘Wintertijd’. In 1972 kwamen de Makkers niet verder dan de tipparade. Hun door Pierre Kartner geschreven ‘Wintertijd’ ging overigens over het winterseizoen en niet over de zomer- en wintertijd. Die Makkers hadden wel wat met seizoenen want in de zomer van 1972 stonden ze in de top10 met ‘Zomerzon’.

In de top40 heeft wel één keer een nummer met de titel ‘Wintertime’ gestaan. Dat was een single van de Nederlandse symfonische rockgroep Kayak. En bij hen ging het ook niet over de overgang van zomertijd naar wintertijd. Dat zou ook getuige van een vooruitziende blik bij de tekstschrijver want het nummer komt uit 1974 en de zomertijd/wintertijd is pas in 1977 ingevoerd. Bij Kayak gaat het wel over het winterseizoen en dan speciaal over een mooie koude strenge winter met kortere dagen en neer dwarrelende sneeuwvlokken. Het nummer kwam op 28 september 1974 binnen in de top40, stond er 5 weken in en kwam uiteindelijk tot nr30. 

‘Wintertime’ is geschreven door de groepsleden Pim Koopman en Cees van Leeuwen, respectievelijk de drummer en de bassist. Pim Koopman is tot aan zijn dood in 2009 werkzaam gebleven in de muziek maar Cees van Leeuwen heeft een ander parcours gelopen. Hij ging studeren en rondde twee universitaire studies af: in de culturele antropologie en in rechten. Cees werd advocaat, auteur en kortstondig politicus. Van 22 juli 2002 tot 27 mei 2003 was hij namens de LPF staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Na zijn politiek avontuur werd hij juridisch adviseur. Maar de muziek bleef trekken en in 2007 werd hij manager van zangeres Anouk en die zong ooit ‘Lente’, met de zin “Ja, we krijgen weer een uur erbij”.

En nu weet ik het ezelsbruggetje ook weer: in het voorjaar zet je de klok vooruit, en in het najaar achteruit. 

En of we het nu willen of niet, de zomer loopt op zijn eind en de herfst komt er aan. In de muziek worden de jaargetijden natuurlijk ook bezongen maar in tegenstelling tot de winter, de lente en de zomer, komt de herfst er, en zeker in de top40, maar bekaaid vanaf. De winter wordt bijvoorbeeld bezongen in ‘Hazy shade of winter’ van the Bangles uit 1988 en ‘Winter in America’ van Doug Ashdown uit 1978. De lente in ‘Het is altijd lente in de ogen van de tandartsassistente’ van Peter de Koning uit 1995 en ‘Spring’ van Nigel Kennedy uit 1990 en de zomer in ‘Het is weer voorbij die mooie zomer’ van Gerard Cox uit 1973 en ‘Het werd zomer’ van Rob de Nijs uit 1977. En de herfst? In de top40 wordt dit jaargetijde maar twee keer bezongen: in ‘Autumn almanac’ van the Kinks uit 1967 en in ‘Forever Autumn’ van Justin Hayward en Jeff Wayne uit 1978. En vooruit, ook nog in ‘Spring, Summer, Winter and Fall’ van Aphrodite’s Child uit 1970. 

'Forever Autumn’ is een nummer van de Britse muzikant Jeff Wayne en Moody Blues zanger Justin Hayward. De single stond in 1978 in de top40 en kwam tot nummer 22. Jeff Wayne is een van de schrijvers van het nummer en het lied stond ook op Jeff’s debuutalbum ‘Jeff Wayne's Musical Version of The War of the Worlds’ uit 1978. Een van de andere nummers op dit album is de top10-hit ‘The Eve of the War’. Jeff’s album is een conceptalbum en vertelt, afgewisseld met passende muziek, het verhaal van de roman ‘The War of the Worlds’ van H.G. Wells uit 1898. Het album heeft daardoor meer het karakter van een hoorspel. Het verhaal van ‘The War of the Worlds‘ gaat over een invasie in Groot-Brittannië van buitenaardse wezens. De verteller op het album is acteur Richard Burton. Naast Justin Hayward werken aan het album mee Phil Lynott van Thin Lizzy, Julie Covington bekend van ‘Don't cry for me Argentina’ uit 1977, Chris Thompson van Manfred Mann's Earth Band en de destijds in Groot-Brittannië zeer populaire zanger en acteur David Essex.

Om het album te promoten werd een versie van het album met speciale geluidseffecten geleverd aan radiostations. Dit speciale album vormde de basis voor een Nederlandstalige versie van ‘The War of the Worlds‘. Deze versie, een productie van omroep Veronica, werd op 30 oktober 1978 uitgezonden op radiozender Hilversum 1. Deze uitzending bracht minder opschudding dan de Amerikaanse hoorspelversie van het oorspronkelijk boek door Orson Welles in 1938. Toen hadden veel luisteraars niet door dat de invasie fictie was en brak paniek uit. De stemmen in de Nederlandstalige versie waren van Jan van Veen als de verteller, Peter Koelewijn als de predikant, Willem Duyn als de soldaat en Patricia Paay als Beth. 

Tot slot een link naar de digitale tijd. Er bestaat een computerspel ‘Jeff Wayne's The War of the Worlds’. Het zal niet verbazen dat het album van Jeff Wayne uit 1978 de inspiratie vormde voor dit spel.

Het was weer een fraai opgetuigde Prinsjesdag. Nieuw was de locatie, dit keer werd de Troonrede uitgesproken in de Haagse Koninklijke Schouwburg in plaats van in de Ridderzaal. Daarmee ligt de vergelijking van Prinsjesdag met een groots opgevoerd kostuumdrama voor het grijpen.

Mooie woorden

Mooie woorden in de Troonrede “….. onze huidige manier van leven stuit op economische, sociale en ecologische grenzen. Dat vergt een andere economie en arbeidsmarkt. Een andere omgang met ruimte en natuur. Andere manieren van wonen, werken, ondernemen en reizen. En andere vormen van samenleven”. Maar woorden, zelfs mooie woorden, zijn geduldig. En natuurlijk werden ook maatregelen aangekondigd maar die zijn hoofdzakelijk gericht op de korte termijn om acute branden te blussen en om de samenleving te stutten. Noodpakket na noodpakket in de miljoenennota zorgen voor een lappendeken van maatregelen.

Crisis

Het kabinet heeft de wind niet mee. Ze heeft te maken met crisis op crisis en dat maakt besturen complex. Dat moeten we dan ook vaak horen uit de monden van bewindslieden. Maar wat verzuimd wordt om te zeggen is dat deze complexiteit is ontstaan door het ontbreken van een lange termijn perspectief. Hierdoor laat het kabinet problemen op zijn beloop, lijkt het steeds te worden verrast en schuift het het werken aan oplossingen voor zich uit in de hoop dat de problemen klein blijven en vanzelf oplossen. Maar dat doen ze dus niet altijd en zo ontstaat een opeenhoping van problemen. Als er dan onverwachte externe factoren een rol gaan spelen zoals een pandemie of een oorlog, kan het perspectief snel verschuiven. Dan treedt het domino-effect op en worden geïsoleerde brandjes brandhaarden en is er al snel geen houden meer aan. Dat is de situatie waar de kabinetten van de afgelopen jaren ons hebben gebracht.

Richting geven

Wat ontbreekt is niet zozeer een goed plan van waar we naar toe willen. Dat wordt soms, zoals in de Troonrede, wel met de mond beleden. Maar wat wel ontbreekt is zicht op hoe we daar kunnen komen. Dan gaat het om richting geven en het stimuleren van gedragsverandering door middel van belastingen en subsidies. Dan blijkt keer op keer dat het kabinet niet is opgewassen tegen stevige (bedrijf)lobby’s die tot de laatste druppel olie oppompen of nog een extra startbaan willen openen. Door belastingvoordelen voor bedrijven, door privatiseringen en door jarenlang neo-liberaal sturen op de korte termijn in wat alleen in geld meetbaar is, is sturingskracht uit handen gegeven en de macht bij bedrijven gelegd. En zo ontstaan markten zoals een energiemarkt, een woonmarkt en een zorgmarkt, waar het voor een kabinet lastig is om in te grijpen. De toevoeging ‘markt’ is dan ook veelzeggend voor de veranderende rol van overheid en burgers. De overheid neemt afstand en de burger wordt consument. Door dit gedraal is er ruimte voor degenen die zo lang mogelijk willen blijven profiteren van de oude situatie.

Weinig vertrouwen

Geen wonder dat er weinig vertrouwen is in dit kabinet. Al heeft de samenleving ook boter op het hoofd want tegen de tijd dat de verkiezingen komen wordt er toch weer keurig op de gevestigde orde gestemd en krijg je vervolgens wat je altijd al had. Politici die de boel bij elkaar houden, op de winkel passen maar terugdeinzen voor toekomstgerichte maatregelen. En dat terwijl vernieuwing met de blik op de nieuwe tijd zo noodzakelijk is. Zoals de Franse antirevolutionair Joseph le Maistre al zei “ieder volk krijgt de leiders die het verdient”. Wellicht iets om aan te denken bij de volgende verkiezingen voor je weer het stemhokje in stapt.

Glamrock, of soms ook wel glitterrock genoemd, is een muziekstijl die populair was in de eerste helft van de jaren 70 van de vorige eeuw. Kenmerkend voor deze stijl, naast toegankelijke rockmuziek, zijn het overmatig gebruik van make-up en de extravagante kleding van de bandleden zoals felgekleurde broeken met wijde pijpen en schoenen met plateauzolen. In Engeland was de groep T.Rex van Marc Bolan mateloos populair en Gary Glitter ontleende zelfs zijn artiestennaam aan de nieuwe muziekstroming. Nederland viel meer voor groepen als Slade, Mud en the Sweet. Het kon niet lang uitblijven of er kwam natuurlijk ook een Nederlandse glamrock groep: Catapult. 

De muziekstroming was op een gegeven moment zo dominant dat elementen uit de glamrock werden overgenomen door bands uit andere genres. Zo waren gevestigde sterren als David Bowie en Elton John gevoelig voor de glamrock of in ieder geval de opvallende kleding inclusief make-up. En wie herinnert zich niet Abba op het podium van het Eurovisie Songfestival 1974 in glitterpakken en op plateauzolen waarmee ze ‘Waterloo’ naar de overwinning zongen. 

De glamrock en met name de overdreven onechte en decadente uitstraling riep een tegenreactie op. Dat werd de punk die juist wars was van commercie en voor eenvoud stond. Met de opkomst, midden jaren 70, van de punk kwam een einde aan de glamrock. 

Wat waren nu de grote glamrock hits in Nederland?

The Sweet stond in 1973 met ‘Block Buster’ en ‘Ballroom Blitz’ en in 1974 met ‘Teenage rampage’ in de Nederlandse top10. Mud stond in 1974 met ‘Dyna-mite’ en ‘Tigerfeet’ zelfs twee keer op nr1. Ook Slade stond in de top10. Dat deden ze in 1972 met ‘Look wot you dun’ en ‘Mama weer all crazee now’. En Catapult uit Leiden had in 1974 succes met ‘Let your hair hang down’ en ‘Teenybopper band’.

Iedere zomer is er wel weer een nummer dat de hele dag op de radio te horen is. Soms is dat ook wel in de nazomer omdat het nummer dan is meegereisd met terugkerende vakantiegangers die zo het vakantiegevoel en de herinnering aan zon, zee en strand nog even kunnen vasthouden.  Vaak geven die nummers je inderdaad een vakantiegevoel maar soms roepen ze ook wel irritatie op en zijn het echte ‘oorwurmen’. 

Mijn top10 van vakantiehits ziet er als volgt uit:
 

Op nr10: ‘A far l’amore comincia tu’ van  Raffaella Carrà 

Dit nummer komt uit 1977. In de videoclip danst de Italiaanse Raffaela uitdagend onder de discoballen. Daarmee kwam ze nog in conflict met het Vaticaan omdat ze ‘onfatsoenlijk’ gekleed was en haar navel te zien was. 

Op nr9: ‘Borriquito’ van Peret

De Spaanse zanger, gitarist en componist Peret bracht dit door hemzelf geschreven nummer in 1971 uit. ‘Borriquito’ is Spaans voor ezeltje en dat ezeltje kon in Nederland op veel sympathie rekenen want de single stond maar liefst zeven weken op nr1. 

Op nr8: ‘Club Tropicana’ van Wham!  

Dit nummer, waarin de populaire jongerenreizen onderwerp van spot zijn, komt uit 1983. De videoclip waarin George Michael en Andrew Ridgeley piloten zijn en hun zangeressen stewardessen, is typische gemaakt voor het MTV-tijdperk. Dit zal zeker hebben bijgedragen aan het succes van het nummer.

Op nr7: ‘Dansez Maintenant’ van Dave

Een nummer uit 1975, in de Franse taal en op muziek van het aloude ‘Moonlight Serenade’, wordt gezongen door de Nederlander Wouter Levenbach. Dat is natuurlijk niet echt een goede artiestennaam dus noemde Wouter zich kortweg Dave. Met ‘Dansez maintenant’ maakte Dave zich onsterfelijk in Frankrijk. En in Nederland stond hij er twee weken mee op nr1. 

Op nr6: ‘Holiday Rap’ van MC Miker G en DJ Sven 

Zomer is vakantie en daar zongen MC Miker en DJ Sven over. De zomer van 1986 was helemaal voor het duo. ‘Holiday rap’ is een hip hop versie van Madonna’s ‘Holiday’. In het nummer zingen MC Miker G en DJ Sven over hun vakantiebelevingen in steden als Londen en New York. Niet dat ze daar ooit geweest waren, maar het klonk toch ‘cool’. En in het refrein komt Cliff Richard’s ‘Summer Holiday’ nog even langs.

Op nr5: ‘In the Summertime’ van Mungo Jerry

Deze Britse groep liet een onvergetelijke indruk achter op het Kralingen Festival van Rotterdam in 1970. Dat festival wordt wel het Nederlandse Woodstock genoemd. In ‘In the summertime’, de debuutsingle van de groep, bezingen ze de zorgeloze lome zomerdagen. Het werd een wereldhit en stond in 1979 drie weken op nr1 in Nederland. En dat voor een nummer dat volgens componist en frontman van de groep Ray Dorset, in tien minuten is geschreven. 

Op nr4: ‘La bamba’ van Los Lobos 

Dit nummer was een zomerhit in 1987 maar het lied is al veel ouder. Het is een Mexicaans volksliedje en was in 1958 een hit voor Ritchie Valens. Voor de verfilming van het leven van Ritchie worden een aantal nummers van hem opgenomen door anderen. En zo neemt Los Lobos ‘La bamba’ op. Het werd voor de groep een totaal onverwachte zomerhit.

Op nr3 ‘Lambada’ van Kaoma

Kaoma is een Frans-Braziliaanse groep. Met het in het Portugees gezongen lied scoren ze in 1989 een wereldhit. Het nummer ontketende een dansrage waar de dansschool eigenaren nog dankbaar voor zijn.

Op nr2: ‘Mambo nr5’ van Lou Bega

De Duitser Lou Bega had in de zomer van 1999 een hit met een mambo. In de mambo worden Afrikaanse en Cubaanse ritmes met elkaar verweven. Grote man binnen dit genre was Pérez Prado en zijn ‘Mambo nr5’ werd door Lou Bega opnieuw opgenomen. Bij de mambo hoort ook een dans. In de jaren 40 en 50 was deze dans zeer populair en de belangstelling voor de mambo werd eind vorige eeuw weer aangewakkerd door de film ‘Dirty Dancing’. Daar maakte Lou dus gretig gebruik van. 

Op nr1: ‘Pour un flirt’ van Michel Delpech 

‘Pour un flirt’ komt uit 1971. Michel had er een Europese hit mee. In de Nederlandse top40 kwam de single tot nr3. In zijn thuisland Frankrijk werd Michel een echte ‘grand vedette’, in Nederland bleef het voor hem bij deze ene hit. Maar iedere zomer duikt het nummer wel weer op. Let daar maar eens op! 

En, hoe ziet jouw zomerhit top10 er uit? Welke zomerhit geeft jou het ultieme vakantie gevoel? En welke zomerhit kun je niet meer horen?