Eric Leltz  RSS feed    

Burgemeesters raken verkeerde snaar

Vrijdag 31 juli 2020

Eric Leltz

Bij veel burgemeesters zit de vrees voor een tweede golf van het Corona virus er flink in. Zo kwamen de burgemeesters van Amsterdam en Rotterdam met een pleidooi voor een ‘mondkapjesplicht’. Een verkapt welkom aan toeristen want die inkomstenbron mag natuurlijk niet weer droogvallen. De waarnemend burgemeester van Utrecht sprak zijn bewoners vermanend toe: “We zien dat het aantal besmettingen de afgelopen week is gestegen. En dat komt omdat velen van u zich niet aan de regels houden”. Drie van zijn collega’s uit Noord-Brabant kwamen met een ware ‘wake-up call’ en vragen de inwoners om hun ‘gezond verstand’ te gebruiken: “Wij hebben laten zien hoe je het coronavirus de kop in drukt. En daar komt nu de klad in. Dat is onacceptabel. Dit baart ons zorgen, want alleen samen krijgen wij corona onder controle”.

Het is de vraag of de burgemeesters hiermee wel de gevoelige snaar raken die mensen doet veranderen. Er wordt schuld aangepraat en een beroep gedaan op ‘het gezonde verstand’, wat dit dan ook is. Maar ze redeneren wel heel erg vanuit hun eigen bestuurlijk perspectief, dus rationeel, cognitief en feitelijk. Mensen weten best dat bepaald gedrag ongewenst is, maar er naar handelen is nog iets anders. Angst om leuke dingen mis te lopen weegt snel zwaarder dan het inzien van de risico’s. Zeker als je ziet dat anderen gewoon hun gang gaan. Dan regeert de sociale norm en niet de voorschrijvende norm van de burgemeesters. Daarnaast zijn de risico’s ook nog eens niet direct tastbaar of in sommige gevallen zelfs vermeend verwaarloosbaar. Dan speelt cognitieve dissonantie op en liggen, als je toch graag op vakantie wil of toch dat terrasje wil pakken, tegenargumenten die in jouw straatje van pas komen voor het grijpen. Ook doen de burgemeesters met hun ‘samen’ een beroep op solidariteit, waarvan het maar de vraag is of dat bij hun inwoners ook zo leeft. Mede omdat er mensen zijn die vinden dat ze al genoeg hebben bijgedragen en de versoepelingen zien als een bevrijding die ze niet zomaar loslaten.

Hoe krijg je mensen dan wel in beweging?

Voor een neo-liberale overheid is het uitgangspunt dat inwoners individuele keuzes kunnen maken belangrijk. Alleen wordt dit een probleem als de keuze van de ene persoon een gezondheidsrisico voor een andere persoon oplevert. En dit wordt nog lastiger als deze risico’s niet direct zichtbaar zijn. Daarom zal de overheid toch steviger het voortouw moeten nemen. Het past dan niet om je te verschuilen achter de ‘eigen verantwoordelijkheid’ van de inwoners zoals de gemeente Tilburg bij de plaatselijke kermis deed toen de ‘anderhalve meter regel’ met voeten werd getreden. Zie de inwoners niet als een grote groep maar zie specifieke groepen. Verplaats je in iedere groep en probeer binnen die groep de inwoners zo persoonlijk mogelijk en zo concreet mogelijk te benaderen. Varieer hierbij ook met de specifieke vorm per doelgroep. Niet iedereen zit op Social media. Biedt een handelingsperspectief. Laat zien wat hen kan overkomen en hoe ze dit kunnen voorkomen. Maak het gemakkelijk door bijvoorbeeld iets aan te leveren wat kan worden opgeplakt, kan worden verstuurd of kan worden gedeeld. Zet influencers in, dat zijn dan niet alleen de YouTube of Instagram sterren maar ook mensen in de stad die bepaalde groepen aanspreken zoals een nachtburgemeester, een stadsdichter of een geestelijke. Breng de boodschap positief door aan te geven wat wél kan, eventueel door enige creativiteit aan de dag te leggen. Het gaat namelijk om gedragsverandering en veel mensen zijn dan niet erg ontvankelijk voor negatieve boodschappen zeker als dat hun plezier in de weg staat en zij toch al het gevoel hebben dat juist dat plezier wordt afgepakt. Breng liever persoonlijke verhalen dan statistiek. En tot slot, hou het klein, dichtbij en tastbaar. Dat laatste kan bijvoorbeeld door cirkels op de grond te zetten bij bijeenkomsten, door veel opvallende plaatsen te creëren om je handen te wassen en door ludieke routemarkering. 

 

Archief



Rubrieken