In deze dagen voor de verkiezingdebatten ben ik de programma’s van de partijen aan het doornemen en lees wat er allemaal weer wordt beloofd. Mooie woorden en mooie doelstellingen. Soms wordt zelfs heel uitgebreid uitgelegd hoe zaken werken zoals bijvoorbeeld de WMO. En in de meeste gevallen geldt echt wel dat als de partij het alleen voor het zeggen zou hebben de beloftes ook wel worden waargemaakt. Maar ja, de partijen hebben het nooit alleen voor het zeggen. Er zullen toch coalities moeten worden gevormd en dat betekent water bij de wijn. En nergens staat waar dan eventueel water bij wordt gedaan. Dat wisselgeld komt pas op tafel als de wethoudersstoelen worden verdeeld. En vervolgens hoor ik de inwoners weer roepen “jullie doen niet wat jullie beloven want….”, en dan wordt een strofe uit het verkiezingsprogramma aangehaald.

Die verkiezingsprogramma’s worden natuurlijk nauwelijks van A tot Z gelezen. Inwoners gebruiken straks wel het Kieskompas om hun stem te bepalen. Ik heb ze wel allemaal doorgenomen en dat was een hele klus. Een speciale vermelding krijgt mijn gerespecteerde collega lijsttrekker Koos van Boven van Gemeentebelangen want hij heeft het toch maar voor elkaar gekregen om te worden genoemd in het verkiezingsprogramma van een andere partij. Hoe doet hij dat toch? En waardering past ook bij de SGP. Ze hebben mij een aantal keren goed laten nadenken met hun visie op de samenleving. En die is af en toe heel mooi verwoord. Zo stond in de inleiding

Hoedt u voor politieke diefstal: met het idee van een collega aan de haal gaan en haar verkopen als uw eigen voorstel.

Ik vroeg me af hoe zo iets nu in het progamma komt en nam me voor om dat eens te vragen.

Maar het antwoord kwam eerder dan verwacht en uit een andere hoek. Afgelopen maandag stuurde mijn fractie een herinnering naar het college over het uitblijven van een antwoord op onze in december samen met D66 gestelde vragen. De vragen gingen over de berichtgeving over een mogelijke claim met betrekking tot de aanbesteding van het Nieuwe Landgoed. En deze herinnering bracht de fractie van de Christen Unie op het idee om over hetzelfde onderwerp nog even raadsvragen te stellen. Niet dat het veel toevoegde hoor. En een bronvermelding in het bericht op hun site vonden ze ook niet nodig. Maar met dank aan de SGP kan ik het nu dus duiden.

In de evaluaties van grote projecten als bijvoorbeeld de Noord-Zuid lijn in Amsterdam, de Betuweroute en het stationsgebied in Arnhem is de rode draad dat de politieke wens om een project uit te voeren leidend is geweest en dat bestuurders daarom niet tijdig in hebben gezien dat de seinen op oranje stonden. Die seinen zijn dan gebrekkige stuurinformatie, het ontbreken van controle mogelijkheden, ondoorzichtige contracten met onderaannemers en een onervaren projectorganisatie waardoor een complex te beheersen project ontstaat. 

Mijn fractie zet al een tijd vraagtekens bij de controle op het project Ede-oost. Om die reden hebben wij gevraagd om actuele financiële gegevens. Het antwoord van de projectleiding hierop is:  

“Overigens is de reden dat we nu nog geen actualisatie van de financiële getallen kunnen leveren, gelegen in het feit dat we dat pas gedegen kunnen doen als we een (ontwerp)verdiepingsslag hebben gemaakt in de verschillende projectonderdelen en op basis daarvan ook rekensessies/ramingen uitvoeren. Die dan de basis zijn voor specifiekere, en daarmee actuele, financiële basisgegevens. Die verdiepingsslag zijn we nu aan het maken en duurt tot ca de zomer, waarna voor de planonderdelen ook planuitwerkingen (functioneel ontwerp Parklaan, Ontwikkelplan Kazerneterreinen, etc.) aan de raad zullen worden voorgelegd; in de 2^de helft van 2010 ( cf. planning). De eerste inzichten in de nieuwe financiële getallen zijn dus in het 2^de kwartaal te verwachten “

Dit is niet alleen ronduit teleurstellend, het is ook verontrustend. Een dergelijk antwoord moet alle bellen laten rinkelen. Want als een project “in control” is, kan de projectleiding op ieder moment laten zien hoe het er voor staat. En dan heb ik het niet over details maar wel over de grote lijn van een project. Wie het antwoord ook goed tot zich door laat dringen leest er uit dat er tussen nu en het tweede kwartaal nog van alles kan gebeuren waar nu nog geen enkel zicht op is. Dit doet denken aan open eindjes. En tot eind tweede kwartaal is de projectleiding ook nog af van vervelende pottenkijkers als raadsleden. Want dat staat er ook nog impliciet. Kortom het klinkt allemaal weinig geruststellend.

We kunnen overigens niet zeggen dat de gemeenteraad niet is geïnformeerd. We zijn uitvoerig geïnformeerd maar het is onvolledig. We hebben geen inzage gekregen in de nieuwste cijfers en de prognoses. Zo wordt er nog teveel uitgegaan van berekeningen en verwachtingen van voor de kredietcrisis. Wat zijn bijvoorbeeld de gevolgen van de crisis voor de verkoop van ingeboekte verkoop van woningen, de verkoop van de bedrijfslocaties of de grondprijzen? 

De adviseur van de gemeenteraad speciaal aangesteld voor het project Ede-oost geeft aan dat “volgend jaar de projectorganisatie wel in staat moet zijn om sneller actuele informatie te verstrekken”. Dus nu niet! Voor mijn fractie, die ook bij een dergelijke groot project serieus haar controlerende taak wil uitvoeren, is dit natuurlijk onacceptabel. Bij ieder project maar zeker bij een groot project als Ede-oost dient de projectleiding er voor te zorgen dat vooraf alle projectonderdelen goed in beeld zijn door een (financiële) risicoanalyse uit te voeren. Dit verwerk je in een projectplanning waarin opgenomen mensen, middelen en kosten. En dit is complex want alles hangt met elkaar samen: de bouwkundige planning, de kosten, de interactie met de omgeving en veranderingen onderweg. Het is bij een dergelijk omvangrijk project spelen met complexiteit want er dient ook enige flexibiliteit te worden ingebouwd in de planning. Heb je dit niet goed voor elkaar dan ontstaat een project waar niemand goed greep op heeft. Om die reden is het een goed idee om de Amsterdamse “regeling risicovolle projecten” ook van toepassing te verklaren op het project Ede-oost.

Met het woord “waanzin” typeerde de directeur/bestuurder van Cultura volgens de lokale omroep de vragen die mijn fractie samen met D66 heeft gesteld over de mogelijke belangenverstrengeling bij zijn organisatie. En inderdaad wordt met dat woord goed en kernachtig mijn gevoel over de situatie weergegeven.

Wat is het geval? In 2008 heeft de gemeente Ede aan de Stichting Cultura (van ondermeer het theater en de bibliotheken) opdracht gegeven om de gemeentelijke sport-en cultuurpas te ontwikkelen. De Stichting Cultura heeft de uitvoering van de ontwikkeling uitbesteed.

Uit informatie van het bedrijf WenO-online blijkt dat dit bedrijf in begin 2009 de software van de sport-en cultuurpas in Ede heeft geïntroduceerd en in april 2009 de sport- en cultuurpas heeft geïnstalleerd. Uit informatie van de Kamer van Koophandel blijkt dat WenO-online drie vennoten heeft:

1. een van deze vennoten is momenteel directeur/bestuurder van Cultura.
2. een ander vennoot is de zoon van de directeur/bestuurder en
3. uit informatie op www.cultura-ede.nl blijkt dat de derde vennoot werkzaamheden verricht in Cultura ten behoeve van en in dienst van Cultura. 

Hoewel het voor mijn fractie duidelijk is dat dit “over de rand is”, besef ik ook dat mijn fractie niet de maat der dingen is. Zeker niet als het gaat om integriteit in Ede. We hebben daarom de volgende vragen aan het college voorgelegd:

1.     Is het college van B&W bekend dat de directeur/bestuurder van Cultura via Cultura aan zichzelf de betreffende opdracht heeft verleend?

a.     Zo ja, wat vindt het college van B&W van deze handelswijze?

b.     Zo nee, wat vindt het college van deze handelswijze?

2.     Kunnen Cultura en de gemeente Ede de benodigde onafhankelijke afstand bewaren tot het betreffende commerciële bedrijf?

3.     Bent u van mening, dat bij deze besteding van gemeenschapsgelden belangenverstrengeling heeft plaats gevonden, in ieder geval de schijn van belangenverstrengeling bestaat?

a.     Zo ja, welke activiteiten gaat u in de richting van de stichting Cultura c.q. de Raad van Toezicht van Cultura, ondernemen?

b.     Zo nee, waarom niet?  

4.     Als u van mening bent dat hier sprake is van belangenverstrengeling dan wel de schijn van belangenverstrengeling, welke actie gaat u dan ondernemen om dit soort zaken te voorkomen bij instanties waar de gemeente een subsidierelatie mee heeft in het algemeen en bij Cultura in het bijzonder?

Aan de hand van de antwoorden zullen we kijken hoe we hiermee verder gaan en welke gevolgen dit moet hebben voor zowel de directeur/bestuurder, de raad van toezicht en wellicht het college.

In bijgaand filmpje is een uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel voor Centraal Gelderland te zien. Het gaat om de inschrijving van WenO-online.

Enige tijd geleden heeft het bureau Motivaction onderzoek gedaan naar zingeving in Nederland. Het bleek dat contact met de medemens, aandacht geven en aandacht ontvangen, als meest belangrijk werd ervaren. Het in verbinding staan met anderen kwam ongeacht de bevolkingsgroep of leeftijd ver boven bijvoorbeeld werk of zelfontplooiing. De medemens was dan wel meer specifiek wat ze noemen de “nabije ander”. Dus de kinderen, de partner, of familie en goede vrienden. Men gaf ook aan dat het in de samenleving steeds moeilijker wordt om deze wens te vervullen. Er is teveel individualisme, gejaagdheid en anonimiteit. Op de vraag in wat voor maatschappij men wil leven kwam het antwoord: “een samenleving van samenhorigheid, respect en aandacht voor elkaar”.

Interessant is het om deze bevindingen te koppelen aan een eerder onderzoek van Motivaction. Vorig jaar hebben zij Nederland ingedeeld in wat zij noemen “sociale milieus”. Ze hebben er 8 gevonden:

1.       Traditionele burgerij (18% van de kiesgerechtigde bevolking)

2.       Gemaksgeoriënteerden (9%)

3.       Moderne burgerij (22%)

4.       Nieuwe conservatieven (8%)

5.       Kosmopolieten (10%)

6.       Opwaarts mobielen (13%)

7.       Postmaterialisten (10%)

8.       Post moderne hedonisten (10%)

De meeste GroenLinks kiezers zijn ‘postmaterialisten’. In de termen van Motivaction zijn dit maatschappijkritische idealisten die zichzelf willen ontplooien en opkomen voor sociaal onrecht en het milieu. Maar de ‘postmaterialisten’ vormen dus maar 10% van de potentiële kiezers. Als je meer kiezers wil bereiken kun je in de eerste plaats meer ‘postmaterialisten’ aan je proberen te binden. Dit kan door intensiever op zoek te gaan binnen deze groep. Daarnaast kun je ook kijken of je andere groepen die een bepaalde verwantschap hebben met de ‘postmaterialisten’ voor je kunt winnen. Je maakt dan de vijver van potentiële GroenLinks stemmers iets groter. De meest voor de hand liggende groepen zijn dan de ‘kosmopolieten’ en de ‘post moderne hedonisten’. ‘Kosmopolieten’ zijn mensen met een open en kritische houding voor wie ontplooien, maatschappelijk succes en materialisme belangrijke waarden zijn. De ‘post moderne hedonist’ is wat ze in de marketing een “early adopter” noemen. Iemand die pioniert en experimenteert en voor wie het breken met morele en sociale conventies normaal is. Met het bereiken van deze nieuwe groepen mag je natuurlijk de ‘postmaterialisten’ niet van je laten vervreemden. Maar je ontkomt er niet aan om te schuiven met al te dogmatische standpunten. Ik heb al eerder geschreven over pragmatiek in de politiek. Zie mijn blog van 6 december 2009. Zowel de oude groep als de nieuwe groepen moeten zich in de nieuwe idealen kunnen vinden. Dan moet je andere meningen ruimte geven en ruimte geven voor debat binnen de partij om de groepen over en weer elkaar te laten beïnvloeden zonder de eigenheid te verliezen. Een integratieproces in het klein als het ware. Hoe dan ook hoewel veel politieke leiders zich richten op angst en onvrede in de maatschappij, liggen er veel interessantere mogelijkheden als je mensen kunt inspireren om zich te verbinden aan elkaar. En volgens Motivaction is de wil er dus al.