De gemeente Ede ontwikkelt de komende jaren de nieuwbouwlocatie Kernhem, fase B. In totaal worden in dit project ca. 1.920 woningen ontwikkeld. De gemeente heeft de ambitie om Kernhem op een duurzame manier te ontwikkelen. Recent is er voor gekozen om de wijk door middel van individuele warmtepompen en individuele bodemwisselaars te voorzien van warmte, warm tapwater en koeling. Onlangs heeft de gemeente Ede een scan in de markt uitgezet om inzicht te krijgen in de kosten van het organiseren en het exploiteren van warmtepompen met individuele bodemwisselaars. Een van de gevraagde partijen, Eneco is in samenwerking met het energieadvies bureau Ecofys zeer kritisch op de door de gemeente Ede gekozen optie van individuele warmtepompen met individuele bodemwisselaars. Zo stelt Eneco dat:

• Gezien de omvang van het project Kernhem is er bij toepassing van individuele bodemwarmtewisselaars een zeer reëel gevaar dat deze elkaar thermisch gaan beïnvloeden. Dit zal resulteren in alsmaar lager wordende temperaturen waarmee de werkelijke COP (coëfficiënt of performance) van de warmtepomp duidelijk achteruit zal gaan,
• Juist vanwege deze thermische beïnvloeding is het gebruik van bodemwarmtewisselaars ook niet gebruikelijk bij grote projecten (meer dan 650 woningen), 
• Bij individuele systemen zijn veel boringen nodig (ca. 2-3 per woning). In totaal zouden dit dus ca. 3.800-5.700 boringen zijn waar iedere keer door de kleilaag heen moet worden geboord. Het risico van lekkage van grondwater tussen de kleilagen is hierbij aanwezig waardoor de ondergrond onherstelbaar wordt beschadigd,
• Provincies staan over het algemeen zeer kritisch ten opzichte van het gebruik op grote schaal van bodemwarmtewisselaars,
• Open bron systemen zullen voor een project van deze omvang zowel milieutechnisch als economisch beter presteren dan bodemwarmtewisselaars,
• Open bron systeem kennen niet het door Ecofys voor Kernhem groot geachte risico van uitkoeling van de bodem waardoor het milieurendement daalt en de energiekosten voor de bewoners stijgt.

Naar aanleiding hiervan hebben wij de wethouder gevraagd wat zijn visie is op de door Eneco en Ecofys genoemde problemen, op welke wijze bij de keuze voor warmtepompen met individuele bodemwisselaars rekening is gehouden met de genoemde problemen en hoe deze problemen worden ondervangen.

De warmtecentrale in Kernhem blijft de gemoederen bezighouden. Inmiddels wordt het er niet duidelijker op. Wordt het niet tijd om het roer rigoureus om te gooien vraagt de fractie van GroenLinks/PE zich af.

Onlangs kregen B&W en de raadsleden weer een bericht van Kindveilig Kernhem over de warmtecentrale in de wijk. De kans is groot dat dit bericht niet de impact heeft die de initiatiefnemers zich wensen. Immers het is weer het zoveelste bericht over het bekende onderwerp met deels weer dezelfde argumenten. De loopgraven zijn over en weer allang ingenomen en dan is luisteren naar elkaar een lastige opgave. Ondertussen wordt het er allemaal niet duidelijker op. Vragen als:

·          Staat de warmtecentrale daar nu wel of niet terecht?

·          Staat de warmtecentrale daar nu wel of niet tijdelijk?

·          Is het geïnstalleerd vermogen wel of niet toereikend voor de wijk?

·          Staat er nu een stadsverwarming of een blokverwarming?

·          Wat is nu de juiste interpretatie van de uitspraak van de Raad van State?

·          Wanneer stopt gedogen?

·          Gaat Nuon nu wel of niet ook elektriciteit opwekken in de wijk?

blijven nog steeds onbeantwoord. Feit is dat er voorbeelden zijn van ongelukken met installaties zoals die nu in Kernhem staat. Feit is ook dat de installatie wel erg dicht bij een school staat en bovendien ook midden in de wijk. Dit maakt minder risicovolle en minder belastende alternatieven, die eerst terzijde zijn geschoven omdat er te weinig ervaring mee was, alsnog interessant. Voor de fractie van GroenLinks/PE is het daarom tijd om de bakens te verzetten en te stoppen op de heilloze weg van de loopgraven oorlog en vooruit te kijken naar andere serieuze en milieuvriendelijke oplossingen die zich bovendien al hebben bewezen. Hiermee zal Ede ook veel beter en eerder aan de toekomstige milieueisen met betrekking tot CO2 uitstoot kunnen voldoen.

Hier twee voorbeelden die de moeite van het onderzoeken waard zijn. Een geotherme centrale waarbij aardwater wordt opgepompt. Op ongeveer 2 kilometer diepte ligt een enorme voorraad zeer warm water. Via pompen en warmtewisselaars kan deze warmte worden doorgegeven aan de wijk. Hiervoor zijn 2 pompputten nodig die kunnen worden geplaatst bij de huidige warmtecentrale. Deze oplossing vraagt weliswaar een forse investering maar deze investering is binnen afzienbare tijd terugverdiend omdat de exploitatiekosten zeer gering zijn. Een andere optie is individuele opwarming van woningen door middel van zonneboilers. De ontwikkelingen op dit gebied gaan heel erg snel en inmiddels zijn hier zoveel praktijkvoorbeelden van bekend dat dit serieus in overweging kan worden genomen.

Is het niet tijd dat bewoners en college van de gemeente Ede samen optrekken om deze toekomstgerichte en duurzame oplossingen te omarmen? Kernhem wordt dan weer een milieubewuste wijk.

Het lijkt de laatste dagen wel alsof iedere zucht uit de bevolking tot raadsvragen moet leiden. Eerst was er Gemeentebelangen met raadsvragen over restwarmte en daarna het CDA met vragen over drugsoverlast in Ede oost.

Wat de warmtecentrale betreft heeft mijn fractie ook vragen gesteld maar gewoon rechtstreeks via de mail aan B&W. Het bestemmingsplan voor Kernhem kan voorlopig niet worden vastgesteld. Begin december heeft de Raad van State de gemeentelijke goedkeuring voor de warmtecentrale aan het Hogewoud geschorst. En deze warmtecentrale vormt een onderdeel van het bestemmingsplan. Hoewel het gaat om een voorlopige voorziening die vooruitloopt op de uitspraak van de bodemprocedure die in januari 2009 wordt verwacht, is het niet onmogelijk dat de warmtecentrale op die plek moet verdwijnen. Het is ook nooit de bedoeling geweest dat de warmtecentrale er in deze vorm zou komen: midden in de wijk en vlak voor een school. Het is uit nood geboren en de centrale is dan ook opgezet als tijdelijke voorziening. En dat is te zien. In de oorspronkelijke opzet zou de wijk warmte ontvangen van de Enka fabriek. Het ging om restwarmte die vrij kwam bij het productieproces. Milieuvriendelijk en dus passend bij de oorspronkelijke milieuambities van de wijk. Maar toen de Enka fabriek haar deuren moest sluiten was er dus geen productie meer en konden de plannen meteen in de ijskast. Maar daarmee is het idee van restwarmte nog niet van tafel. Dichtbij Kernhem staat zuivelproducent Vika. Dit bedrijf onderzoekt op dit moment de haalbaarheid van een biomassacentrale waarmee ze in haar eigen elektriciteit behoefte kan voorzien. De bij de productie vrijkomende restwarmte kan elders worden ingezet. En misschien dus ook wel in de wijk Kernhem. Precies zoals de gemeente bij de bouw van Kernhem voor ogen stond. Maar juist daar zit een belangrijke mentale blokkade. Want dat is toen goed misgegaan en het vormt een belangrijke oorzaak van de huidige problemen met de warmtecentrale in Kernhem. En daar wordt het gemeentebestuur liever niet al te vaak aan herinnerd. Maar toch zijn de mogelijkheden te mooi om links te laten liggen. De plannen van Vika zitten nog in de planfase maar de ontwikkelingen zijn toch interessant genoeg om te volgen. Nog dit jaar komt Vika met een rapport. Dit rapport zal in de eerste plaats een antwoord moeten geven op de vraag of een biomassacentrale een oplossing is voor de energievoorziening van Vika. Als dat zo is dan worden antwoorden op vragen als:

• Hoeveel restwarmte is beschikbaar?
• Waar kan deze elders worden ingezet?
• Welke garanties over de levering kunnen worden afgegeven?
• Waarmee wordt de biomassacentrale gevoed?
• Hoe is de aanvoer van deze brandstof?

relevant.

Eerst moet dus de eerste vraag worden beantwoord. In die context zijn de recent gestelde raadsvragen van de fractie van Gemeentebelangen nog wat voorbarig.
Uit maatschappelijk oogpunt vindt de fractie van GroenLinks/PE het een morele plicht van B&W om met alle betrokken partijen rond de tafel te gaan zitten om in ieder geval de mogelijkheden te onderzoeken. En laat het verleden dan geen blokkade zijn maar juist een leerpunt. En kijk ook naar de toekomst want goed geïsoleerde huizen hoeven helemaal niet zoveel warmte van buiten te ontvangen. En is de restwarmte dan nog wel nodig? Maar hoe dan ook het idee van restwarmte is wellicht een kans waarbij de bewoners van Kernhem A, Vika, de gemeente en het milieu alleen maar kunnen winnen. En dan is het de moeite waard om dit te onderzoeken.

Zoals in bijna iedere wijk of dorp is er ook in Kernhem een wijkplatform. Het zou mooi zijn als dit platform namens de wijkbewoners kan spreken maar helaas is dit niet het geval. De diversiteit onder de bewoners is hiervoor te groot. Niet alleen in Kernhem maar ook in de andere wijken. Ieder heeft weer zijn eigen belangen. Zo zijn er in Kernhem 32 min of meer georganiseerde belangengroepen. Verschil met een wijkplatform is ook dat de belangengroepen opkomen voor een specifiek belang en dat het wijkplatform er ook is voor de sociale cohesie in de wijk. Zo organiseren zij bijvoorbeeld ook festiviteiten op Koninginnedag. Omdat er in Kernhem nog veel specifieke problemen zijn die samenhangen met de nog jonge geschiedenis van de wijk heeft de gemeenteraad een jaar geleden besloten dat er een Taskforce moet worden opgericht die de problemen in kaart brengt en zo veel mogelijk oplost. En deze Taskforce bestaat uit een delegatie van de bewoners en ambtenaren van de gemeente. Deze avond was er een afsluitend gesprek over de eindrapportage van de Taskforce. Duidelijk werd dat de communicatie vanuit de gemeente niet altijd even helder was. Ook werden er vraagtekens gezet bij de kaders die vooraf door de gemeente zijn gesteld. Zo mogen de verbreding van de N224, het nieuwe landgoed, de waterhuishouding en de centrale verwarmingsketel niet worden meegenomen in de Taskforce. Hier zijn andere overleggen voor. Maar voor de bewoners liggen juist hier wel veel pijnpunten. Door hier niet naar te kijken wek je op zijn minst de indruk dat er niet wordt toegewerkt naar een optimale en integrale oplossing van de problemen. In een eerdere fase hebben de bewoners kunnen reageren op het concept. Helaas hebben maar weinig bewoners hier gebruik van gemaakt. De wethouder legde dit destijds in de commissie vergadering uit als dat de bewoners wel tevreden zijn. Ik weet dat nog niet zo. Wat ik wel weet is dat de drempel om te reageren vrij hoog was. Je kon reageren via de website van de gemeente waar je dan eerst een document moest downloaden. Uiteindelijk staat in het eindrapport een top 10 van problemen. Hier kan de gemeente samen met de wijkbewoners de komende maanden mee aan de slag.